Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับสภาพของห้องสมุด 2) ศึกษา
ความต้องการบริการวิชาการของครูบรรณารักษ์และผู้ปฏิบัติงานห้องสมุด ในการพัฒนาห้องสมุด ทั้ง
7 ด้าน ได้แก่ ด้านรูปแบบ เนื้อหา เครื่องมืออุปกรณ์ สถานที่ วัน ระยะเวลา และด้านการ
ประชาสัมพันธ์ รวมทั้งปัญหาในการเข้าร่วมกิจกรรมบริการวิชาการ และ 3) ศึกษาความคิดเห็นของ
ผู้บริหาร ในการสนับสนุนให้ครูบรรณารักษ์และผู้ปฏิบัติงานห้องสมุด ของโรงเรียนประถมศึกษา
อาเภอเมือง จังหวัดยะลา เข้าร่วมกิจกรรมบริการวิชาการ
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ผู้บริหารโรงเรียน ครูบรรณารักษ์ และ
ผู้ปฏิบัติงานห้องสมุด ของโรงเรียนประถมศึกษาในจังหวัดยะลา เขต 1 จานวน 47 โรง รวมจานวน
ทั้งสิ้น 71 คน เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ ค่าร้อยละ
ค่าเฉลี่ย การทดสอบสมมติฐานด้วย t-test และ One-Way ANOVA : F-test และการประมวลผล
ข้อมูลที่ได้จากการให้ข้อเสนอแนะและปัญหา
ผลการวิจัย มี 4 ประเด็น ดังนี้
1. ข้อมูลทั่วไปของห้องสมุดกลุ่มตัวอย่าง พบว่า ส่วนใหญ่เป็นห้องสมุดขนาดเล็ก ( 1-2
ห้องเรียน) โดยมีบุคลากรที่มีตาแหน่งอื่น ๆ เช่น ครูประจาชั้น ครูดูแล/ครูผู้ช่วย เป็นผู้ปฏิบัติงานใน
ห้องสมุดมากที่สุด มีทรัพยากรสารสนเทศเป็นหนังสือภาษาไทยมากที่สุด จานวน 1,500 – 2,000 เล่ม
และส่วนใหญ่มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านน้อยกว่า 10 ครั้งต่อปี
2. ระดับความต้องการเข้าร่วมกิจกรรมบริการวิชาการเพื่อพัฒนาห้องสมุดโรงเรียน
ประถมศึกษาจังหวัดยะลา พบว่า ผู้ปฏิบัติงานห้องสมุดโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสานักงานเขต
พื้นที่การศึกษาประถมศึกษายะลา เขต 1 มีความต้องการเข้าร่วมกิจกรรมบริการวิชาการ ในภาพรวม
อยู่ในระดับมาก เมื่อจาแนกเป็นรายด้าน พบว่า ด้านเครื่องมือ / อุปกรณ์ที่ใช้ในโครงการอบรม ด้าน
เนื้อหาหลักสูตรของกิจกรรมทางด้านห้องสมุด และด้านวันในการบริการวิชาการ มีความต้องการ
มากกว่าด้านอื่นๆ อยู่ในระดับมาก ส่วนด้านสถานที่จัดกิจกรรมบริการวิชาการ และด้านการ
II
ประชาสัมพันธ์การบริการวิชาการมีความต้องการน้อยกว่าด้านอื่นๆ อยู่ในระดับปานกลาง เมื่อ
พิจารณาข้อที่มีความต้องการมากที่สุดในแต่ละด้าน พบว่า (1) ด้านรูปแบบของกิจกรรม ต้องการ
ศึกษาดูงานในห้องสมุดโรงเรียนที่ได้มาตรฐานในประเทศ (2) ด้านเนื้อหาหลักสูตร ต้องการกิจกรรม
ห้องสมุดมากกว่ากิจกรรมอื่น (3) ด้านเครื่องมืออุปกรณ์ ต้องการใช้สื่อรูปแบบต่างๆ ประกอบการจัด
กิจกรรม (โดยการฝึกปฏิบัติจริง) เช่น สื่อ/อุปกรณ์การเล่านิทาน สื่อ/อุปกรณ์ประกอบการซ่อม
หนังสือ (4) ด้านสถานที่ ต้องการให้จัดบริการวิชาการที่อุทยานการเรียนรู้ยะลา มหาวิทยาลัยราชภัฏ
ยะลา เทศบาลนครยะลา และสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา (สพป.) (5) ด้านวันที่
จัดบริการ ต้องการให้จัดบริการวิชาการ วันจันทร์ – ศุกร์ (6) ด้านระยะเวลาที่จัดบริการ ต้องการเข้า
ร่วมบริการวิชาการ จานวน 2 วัน และ (7) ด้านการประชาสัมพันธ์ต้องการให้ส่งจดหมายถึงโรงเรียน
เผยแพร่ทางอินเทอร์เน็ต และแจกใบปลิวและแผ่นพับที่โรงเรียนมากกว่าการประชาสัมพันธ์รูปแบบ
อื่น ส่วนปัญหา และข้อเสนอแนะ ได้แก่ วิทยากรในการให้บริการวิชาการควรเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน
และเพิ่มกิจกรรมสันทนาการ การเน้นกิจกรรมฝึกปฏิบัติการ ส่วนข้อเสนอแนะอื่นๆ เช่น ควร
กาหนดจานวนวันที่จัดบริการวิชาการที่เหมาะสมเพื่อความสะดวกของผู้เข้าร่วมกิจกรรม
3. ผลการทดสอบสมมติฐาน พบว่า (1) บรรณารักษ์และผู้ปฏิบัติงานห้องสมุด ที่มีเพศ อายุ
ระดับการศึกษา ตาแหน่ง และประสบการณ์การปฏิบัติงานที่แตกต่างกัน มีความต้องการเข้าร่วมกิจกรรม
บริการวิชาการทุกด้านไม่แตกต่างกัน เนื่องจากบรรณารักษ์และผู้ปฏิบัติงานห้องสมุด ที่ต้องการเข้าร่วม
กิจกรรมบริการวิชาการ มีสถานะเปนผูรับบริการ ยอมตองการการใหบริการที่มีคุณภาพและนาเชื่อถือ
สามารถตอบสนองความตองการของผูรับบริการได รวมถึงการปฏิบัติงานในพื้นที่จังหวัดยะลา
ซึ่งบริบทสภาพแวดล้อมเหมือนกันและการบริหารสถานศึกษาที่อยู่ในเขตพื้นที่การศึกษาเดียวกัน
จึงส่งผลให้มีความต้องการไม่แตกต่างกัน (2) ผู้บริหารโรงเรียน มีความคิดเห็นในการสนับสนุนให้ครู
บรรณารักษ์เข้าร่วมกิจกรรมบริการวิชาการ ไม่แตกต่างกัน เนื่องจาก ผู้บริหารเห็นว่า ครูบรรณารักษ์และ
ผู้ปฏิบัติงานห้องสมุด มีการปฏิบัติหน้าที่ในภาระงานที่รับผิดชอบเหมือนกัน จึงเห็นถึงความสาคัญ
ของกิจกรรมโครงการพัฒนาตนเองในวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง และโอกาสในการแสวงหาความรู้ที่
เหมือนกัน
4. ความคิดเห็นของผู้บริหารโรงเรียน ด้านนโยบายและแนวทางการพัฒนาห้องสมุดโรงเรียน
พบว่า มีการสนับสนุนงบประมาณสาหรับกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน มีนโยบายส่งเสริมให้บุคลากร
ผู้รับผิดชอบงานด้านห้องสมุด ได้มีการพัฒนาตนเองในวิชาชีพสารสนเทศศาสตร์และสาขาที่เกี่ยวข้อง
ส่วนลักษณะของการจัดกิจกรรมบริการวิชาการที่ต้องการพบว่าต้องการให้หลักสูตรสารสนเทศศาสตร์
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา จัดบริการวิชาการเกี่ยวกับกิจกรรม
ส่งเสริมการอ่าน การจัดระบบห้องสมุดอัตโนมัติ การจัดหมวดหมู่หนังสือ และรูปแบบการสอนโดย
ใช้ห้องสมุดเป็นแหล่งเรียนรู้