ลักษณะทางกายภาพ สังคมและวัฒนธรรมที่สะท้อนผ่านชื่อหมู่บ้านในอำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส

Abstract

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์นำเสนอการจำแนกภาษาตามคำเรียกชื่อหมู่บ้านและศึกษาลักษณะทางกายภาพ สังคมและวัฒนธรรมที่สะท้อนผ่านชื่อหมู่บ้านในอำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส จำนวนทั้งสิ้น 61หมู่บ้าน จากทำเนียบท้องที่ พุทธศักราช 2555 ของสำนักงานบริหารการปกครองท้องที่ กระทรวงมหาดไทย โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของชื่อหมู่บ้าน จากเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้นำและผู้อาวุโสในชุมชนที่รู้ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้านนั้น ๆ ตามแบบสัมภาษณ์ที่เตรียมไว้ล่วงหน้า และได้จดบันทึกและใช้เครื่องบันทึกเสียงประกอบ หมู่บ้านละ1 คน โดยประยุกต์ทฤษฎีการจัดกลุ่มทางความหมาย ผลการศึกษาพบว่าในอำเภอระแงะนี้ใช้ภาษามลายูเรียกชื่อหมู่บ้านมากที่สุด คือ จำนวน 47 ชื่อ รองลงมาคือ ภาษาไทย จำนวน 8 ชื่อ ชื่อหมู่บ้านที่เป็นการประสมคำซึ่งคำแรกเป็นภาษาไทยและคำที่มาประสมเป็นภาษามลายู มีจำนวน 3 ชื่อ ชื่อหมู่บ้านที่คำแรกเป็นภาษามลายู และคำที่มาประสมเป็นภาษาไทย มีจำนวน 1 ชื่อ นอกจากนี้พบชื่อหมู่บ้านเป็นภาษาต่างประเทศอีก 2 ภาษา คือ ภาษาจีน จำนวน 1 ชื่อ และภาษาอังกฤษจำนวน 1 ชื่อ ประการสำคัญคือ ชื่อหมู่บ้านเหล่านั้นได้สะท้อนถึงลักษณะทางกายภาพ สังคมและวัฒนธรรม ที่หลากหลายของอำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส เช่น สภาพภูมิประเทศที่เป็นแหล่งน้ำ พืชพรรณธรรมชาติ สัตว์ แร่ธาตุ บุคคลกลุ่มต่าง ๆ สถานที่ อาชีพ รวมไปถึงร่องรอยปรากฏการณ์ทางประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของอำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาสด้วย