Abstract:
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลวดลายการจักสาน และแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์
กระจูดที่เป็น อัตลักษณ์ในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลหลัก
คือ ครูศิลปาชีพเฉพาะด้านการจักสานกระจูดในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส จ านวน 5 คน ผู้แทนหน่วยงาน
ที่ให้การส่งเสริม สนับสนุน การพัฒนาผลิตภัณฑ์กระจูดในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส จ านวน 5 คน
รวมทั้งสิ้น 10 คน ใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์กึ่ง
โครงสร้าง โดยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก และวิเคราะห์ข้อมูลโดยการพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า ลวดลายการจักสานผลิตภัณฑ์กระจูดที่เป็นอัตลักษณ์ในพื้นที่จังหวัด
นราธิวาสมีทั้งสิ้น 40 ลวดลาย โดยแบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ 1) ลายดั้งเดิม เกิดจากการถ่ายทอด
บอกต่อกันจากรุ่นสู่รุ่น มาเป็นระยะเวลา 200-300 ปี จากการน าเอาธรรมชาติในพื้นที่มาถ่ายทอด
เป็นลวดลายบนเสื่อกระจูด เช่น สายน้ า ของใช้ เครื่องประดับ อาวุธ ผลไม้ สัตว์ และดอกไม้ประจ า
ถิ่น 2) ลายใหม่ เกิดจากการน าเอาลวดลายจากต่างพื้นที่มาพัฒนาเป็นลายของกลุ่มในพื้นที่ รวมทั้ง
การคิดค้นลวดลายใหม่ ๆ จากสิ่งแวดล้อมหรือวัตถุต่าง ๆ รอบตัว และ3) ลายผสมผสาน เกิดจากการ
น าลวดลายดั้งเดิมบางลวดลายหรือลายใหม่บางลวดลายมาประยุกต์ ส าหรับแนวทางการพัฒนา
ผลิตภัณฑ์กระจูดที่เป็นอัตลักษณ์ในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส มีทั้งสิ้น 5 แนวทาง คือ 1) การเข้าถึงปัจจัย
การผลิต โดยค านึงถึงการใช้ประโยชน์และการเตรียมการปลูกทดแทนในอนาคต เพื่อเป็นหลักประกัน
ว่าจะมีกระจูดอย่างเพียงพอ 2) การสร้างองค์ความรู้ เพื่อพัฒนากระบวนการผลิต และสืบสานองค์
ความรู้หรือพัฒนาลวดลายเฉพาะพื้นที่ 3) การตลาด ควรยกระดับทักษะการผลิตเพื่อการขาย
ผลิตภัณฑ์เป็นทั้งสินค้าพรีเมี่ยม และสินค้าจ านวนมาก เพื่อให้ชุมชนมีรายได้มากขึ้นและการสานต่อ
เทคนิคทางการตลาดดิจิทัล ของคนรุ่นใหม่ 4) การสร้างการรับรู้ที่ยั่งยืน ผ่านการประชาสัมพันธ์
ต่อเนื่อง และ5) การบริหารจัดการ ผ่านการประสานความร่วมมือในรูปแบบเครือข่าย
