การวิเคราะห์สารพฤกษเคมีเบื้องต้นฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและการเตรียมโลชั่นผสมสารสกัดพรอพอลิสจากผึ้งชันโรง

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์สารพฤกษเคมีเบื้องต้นฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและการเตรียมโลชั่นผสมสารสกัดพรอพอลิสจากผึ้งชันโรงสายพันธุ์ Geniotrigona thoracica สารสกัดหยาบพรอพอลิสถูกสกัดด้วยวิธีรีฟลักซ์โดยใช้ตัวทำละลายเอทานอลเป็นเวลา 1 ชั่วโมงและสกัดหยาบส่วนเอทานอล (EE) ถูกสกัดแยกด้วยตัวทำละลายเฮกเซน และเอทิลอะซิเตทตามลำดับได้สารสกัดหยาบ 3 ส่วนได้แก่สารสกัดหยาบส่วนเฮกเซน (HE) สกัดหยาบส่วนเอทิลอะซิเตท (EAE) และสารสกัดส่วนที่ไม่ละลาย (RE) ในการทดสอบสารพฤกษเคมีเบื้องต้นพบว่าสารสกัดหยาบทั้ง 4 ชนิดประกอบด้วยสารกลุ่มฟลาโวนอยด์ คูมาริน ซาโปนิน เทอร์ปีนอยด์ สเตียรอยด์ และคาร์ดิแอคไกลโคไซด์ในส่วนผลการทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระพบว่าสารสกัดหยาบ EAE มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูงที่สุดโดยให้ค่า IC50 เท่ากับ 262.43 ไมโครกรัมต่อมิลลิตรและปริมาณฟีนอลิกทั้งหมดเท่ากับ 60.13 มิลลิกรัมแกลลิกต่อกรัมของสารสกัดพรอพอลิสดังนั้นส่วนสกัดหยาบ EAE จึงถูกเลือกนาไปเตรียมโลชั่นโดยโลชั่นถูกเตรียมทั้งหมด 5 สูตร (F1-F5) ที่มีความเข้มข้นของสารสกัดรพรอพอลิสแตกต่างกันและทำการวิเคราะห์สมบัติทางเคมีกายภาพและความคงตัว ผลการศึกษาพบว่าโลชั่นทุกสูตรมีลักษณะอิมัลชันเป็นประเภทน้ำมันในน้ำ (O/W) และมีค่าพีเอชอยู่ในช่วง 5.53-6.50 โดยที่โลชั่นสูตร F3 เป็นสูตรที่ดีซึ่งมีความเป็นเนื้อเดียวกันและมีความคงตัวต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ ที่อุณหภูมิ 30±2 และ 4±2 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 7 วัน 15 วัน และ 30 วันอย่างไรก็ตามประสิทธิภาพในการยับยั้งอนุมูลอิสระนั้นลดลงเมื่อถูกเก็บไว้เป็นเวลานานจากข้อมูลวิจัยนี้อาจใช้ในการพัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์โลชั่นที่มีส่วนผสมของสารสกัดจากพรอพอลิสต่อไป